Napoje kawowe na bazie mleka cieszą się ogromną popularnością na całym świecie. W 2018 roku badania przeprowadzone przez BBC wykazały, że latte i cappuccino były dwoma najpopularniejszymi kawami mlecznymi w Wielkiej Brytanii.
Był to również rok, w którym flat white zaczęło bardzo zyskiwać na popularności. Sprzedaż wzrosła o niewiarygodne 56% w porównaniu do 2017 roku. Skąd wziął się flat white i czemu tak szybko podbija serca kawoszy na całym świecie?
Kiedyś unikalny napój o tej nazwie serwowano jedynie w Australii i Nowej Zelandii. Dziś flat white można znaleźć w kawiarniach na całym świecie. Aby dowiedzieć się więcej o historii tego wspaniałego napoju, czytaj dalej.
Krótka historia flat white’a
Dokładne pochodzenie flat white’a budzi nieco kontrowersji, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę, że większość kaw mlecznych pochodzi z Włoch.
Prawda jest taka, że do końca nie wiadomo, czy flat white pochodzi z Australii, czy Nowej Zelandii. Jest to debata, która prawdopodobnie będzie toczyć się w nieskończoność.
Jedną ze znanych teorii na temat powstania flat white’a jest historia pewnego australijskiego baristy i właściciela kawiarni – Alana Prestona. Jak sam twierdzi, jako pierwszy właściciel kawiarni w połowie lat 80. na stałe wprowadził termin „flat white” do swojego menu.
Otwierając kawiarnię w Sydney, Alan zauważył, że wielu klientów zamawia „płaską – kawę białą”: espresso podane ze spienionym mlekiem. Po zauważeniu popularności tego napoju wśród miejscowych konsumentów, Alan nazwał ten napój flat white.
Oryginalny przepis Alana obejmował podwójne espresso ristretto (przedłużone, nieco bardziej rozwodnione) i mleko spienione z niewielką ilością pianki. Napój był serwowany bez latte art i podawany w ceramicznej filiżance.
Jednakże Nowozelandczyk Fraser McInnes kwestionuje historię Alana. Według Frasera, flat white został wynaleziony, gdy pracując jako barista, próbował przygotować dla klienta cappuccino.
Mówi, że użył mleka o bardzo niskiej zawartości tłuszczu, co uniemożliwiło mu utworzenie odpowiedniej ilości mikropianki. Fraser twierdzi, że mimo wszelkich starań, kawa była „płaska” (tj. mleko miało bardzo niewiele piany). Z tego powodu przedstawił klientowi napój, mówiąc: „Przepraszam, to jest flat white!”.
Niezależnie od tego, czy napój został wynaleziony w Australii, czy w Nowej Zelandii, jedno jest pewne: w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci stał się bardzo popularny na całym świecie. W ostatnich latach napój rozprzestrzenił się w Europie, Azji i Ameryce Północnej, wraz z otwarciem coraz większej ilości kawiarni speciality.
Uważa się, że pojawienie się latte artu na początku lat 2000. Znacząco wpłynęło na popularność flat white’a.
Ludzie zaczęli go zamawiać, aby mieć mleczny napój na bazie espresso z mniejszą ilością pianki niż cappuccino, ale wciąż o gładkiej i jedwabistej teksturze.
Cechy charakterystyczne flat white
Wraz z rozwojem sektora kawy speciality zmieniają się także cechy charakterystyczne flat white.
Speciality Coffee Association i World Barista Championships definiują cappuccino jako kawę z „pianką o wysokości minimum 1 cm”. Flat white natomiast zwykle ma około 0,5 cm pianki. Warto też wspomnieć, że w przeciwieństwie do latte, czy cappuccino – flat white (standardowo) nie występuje w wariancie z jednym espresso. Aby przygotować flat white, konieczne jest, aby użyć podwójnego espresso.
Technicznie rzecz biorąc, spienione w ten sposób mleko dużo lepiej nadaje się do przygotowania latte art, ponieważ mikropianka jest mniej sztywna. Dzięki temu doświadczony barista może wykonywać dużo bardziej skomplikowane i szczegółowe wzory latte art.
Co do zasady, flat white jest raczej kawą ze stosunkowo małą ilością mleka. Pojemność waha się najczęściej między 150 a 200 ml.
Definicja flat white może się również różnić w zależności od miejsca. Warto jednak pamiętać, że niezmiennie jest to pozycja, która zawsze powinna uwypuklać cechy kawy, a nie skupiać się na mleku.
Przygotowując espresso pod flat white’a dobrze sprawdza się klasyczny stosunek 1:2, czyli np. 18 g zmielonej kawy do 36 g uzysku w postaci płynnego espresso.
W przypadku pysznego flat white polegamy nie tylko na słodyczy, ale też na kwasowości espresso. Tylko zbalansowane, dobrze wyważone espresso pozwala na wyeksponowanie wszystkich cech smakowych w połączeniu z mlekiem.
Recepta na idealnego flat white’a
Przygotowanie perfekcyjnego flat white może stanowić dla początkującego baristy nie lada wyzwanie.
Chociaż napój jest zazwyczaj mniejszy niż latte i cappuccino, flat white to wciąż około dwie trzecie mleka. Dlatego właśnie mleko jest tutaj kluczowym składnikiem. Ważne jest, aby bariści zwracali uwagę na to, jak pienią i nalewają mleko podczas jego przygotowywania.
Zależy nam przede wszystkim na osiągnięciu harmonijnej równowagi między espresso a mlekiem o aksamitnej teksturze. Dobrze przygotowane mleko podkreśli subtelności espresso, tworząc zbalansowany napój. To właśnie równowaga czyni tę kawę wyjątkową.
Najlepsze ziarno pod flat white
Kawy palone pod espresso (zwykle o średnim lub ciemniejszym profilu palenia) zazwyczaj najlepiej sprawdzają się w kawach mlecznych. Owszem, sugerując się przesłanką, że powinien to być napój, który uwypukli cechy danej kawy, można pomyśleć, że tzw. omni roast, czyli kawa wypalona zarówno pod espresso, jak i pod metody przelewowe, sprawdzi się lepiej.
Problemem jest jednak to, że pomimo szczerych chęci, niewiele palarni potrafi wypalić kawę tak, aby faktycznie nadawała się pod obie metody. Przygotowując flat white na kawie palonej „uniwersalnie”, często skończymy z pozbawioną balansu, zdecydowanie zbyt kwaśną (jak na kawę mleczną) kawą.
Używając kawy o średnim paleniu i odpowiednio ustawiając nasze espresso, skończymy z kawą, która jest wystarczająco mocna, aby przebić się przez smak mleka, nie przytłaczając przy tym konsumenta. Należy upewnić się też, że używasz wysokiej jakości ziaren i pienisz mleko, tak jak należy, aby uzyskać jedwabistą mikropiankę z minimalną ilością piany.
Pienienie mleka na flat white
Aby uzyskać odpowiednią mikropiankę, warto jest używać mleka świeżo wyjętego z lodówki. Zaleca się, aby całkowicie napowietrzyć mleko przed osiągnięciem temperatury 38°C, aby zostawić sobie zapas czasu na wypolerowanie mleka. Mikropianka powinna być jak najgładsza.
Uderzanie i kręcenie mlekiem po spienieniu również pomaga rozbić większe bąbelki powietrza, które mogą negatywnie wpłynąć na odczucie w ustach w czasie picia flat white. Warto pamiętać, że uderzanie może skutkować rozwarstwieniem mleka. Dlatego im lepiej poradzimy sobie ze spienianiem, tym lepiej.
Pamiętaj, że technika spieniania mleka może zależeć od rodzaju mleka, które używasz. Techniki spieniania i nalewania mogą się różnić w zależności od tego, czy preferujesz mleko krowie, czy roślinne. Na przykład mleko sojowe spienia się znacznie szybciej niż mleko krowie, więc bariści muszą być bardziej uważni, gdy je spieniają.
Czy można przygotować flat white w domu?
W miarę jak coraz więcej konsumentów interesuje się przygotowywaniem w domu wysokiej jakości napojów kawowych, naturalnie pojawia się pytanie o flat white. Czy przygotowanie tej kawy w warunkach domowych jest możliwe?
Po pierwsze, musimy wziąć pod uwagę, że barista potrzebuje znacznej ilości czasu, aby opanować techniczne umiejętności, takie jak właściwe spienianie i nalewanie mleka. Większość baristów potrzebuje kilku tygodni lub miesięcy szkolenia na profesjonalnym sprzęcie, aby umieć bez problemu przygotowywać kawę wysokiej jakości. Niestety zarówno tego typu szkolenia, jak i sprzęt zazwyczaj nie są w zasięgu większości konsumentów.
Jednak rynek ekspresów do kawy dla użytkowników domowych ciągle się rozwija, aby sprostać rosnącym wymaganiom konsumentów. Aktualnie, na rynku nie brakuje wysokiej jakości maszyn, które umożliwią właściwe spienienie mleka do przygotowania flat white.
Jeśli zainwestujesz w odpowiedni sprzęt do kawy w domu, będziesz mógł samodzielnie eksplorować świat kawy, w swoim tempie.
Gdybyś, jednak nie był gotowy na tego typu inwestycję, warto wypróbować nasz sposób na spienianie mleka za pomocą french pressa. Technika ta nie daje precyzji, jaką oferuję dobry ekspres z dyszą do spieniania – może być Ci ciężko odpowiednio spienić mleko. Ale nie zniechęcaj się, praktyka czyni mistrza!
Niezależnie od tego, czy zainwestujemy w ekspres, czy wybierzemy tańszy sposób na spieniania mleka – warto zaopatrzyć się w specjalny dzbanek do mleka z wylewką. To właśnie za jego pomocą będziemy mogli wylewać wzory latte art.
Oczywiste jest, że konsumenci domowi potrzebują więcej czasu na opanowanie technik spieniania mleka niż profesjonalni bariści. Jednak dzięki wielu próbom i cierpliwości, przygotowanie wysokiej jakości flat white w domu jest możliwe.
Na przestrzeni lat flat white stał się jedną z ulubionych pozycji w menu wielu kawiarni speciality na całym świecie. Bez względu na to, gdzie został wynaleziony, czy kto go wymyślił lub jak pierwotnie był przygotowywany, jedno jest pewne: flat white na pewno będzie obecny przez wiele kolejnych lat.
