Dlaczego warto pić yerba mate? Właściwości, działanie i ciekawostki

2025-09-16 12:09:00
Dlaczego warto pić yerba mate? Właściwości, działanie i ciekawostki

Yerba mate to napój, który zyskuje coraz większą popularność wśród osób szukających alternatywy dla kawy. Choć korzyści zdrowotne picia tego herbacianego naparu nie są niczym nowym, współczesne badania pozwalają odkrywać jej pełen wpływ na organizm. W tym artykule przyjrzymy się właściwościom yerba mate oraz spróbujemy odpowiedzieć na pytanie - czy mateina może zastąpić kofeinę? Na początek jednak, dowiedzmy się, czym w ogóle jest yerba mate. 

Czym jest yerba mate i skąd pochodzi? 

Yerba mate to tradycyjny napój herbaciany spożywany głównie w Argentynie, Urugwaju, Paragwaju oraz południowej Brazylii. Przygotowuje się ją z liści i fragmentów gałązek ostrokrzewu paragwajskiego (łac. ilex paraguariensis), który jest wiecznie zieloną rośliną, występującą w Ameryce Południowej. Uprawiana przez Indian, Jezuitów oraz Gaucho, ma nawet akcenty polonijne - w połowie XX wieku Julian Szychowski na emigracji w Argentynie, założył plantację ostrokrzewu La Cachuera. Dziś, jest jednym z potentatów produkujących argentyńską yerbę. 

Można spotkać jej dwa rodzaje herbat mate: 

  • mate green - świeże, zielone liście, nie poddane fermentacji, przez co napar jest bardzo delikatny w smaku; 
  • yerba mate - najszerzej znana forma herbaty paragwajskiej - rozdrobnione i sfermentowane listki ostrokrzewu. 

Yerba tradycyjnie zaparzana jest poprzez zalanie suszonych liści gorącą wodą, w czarce zwanej mate. Napar pije się, odcedzając go od herbacianych fusów przez słomkę - najczęściej metalową rurkę, tzw. bombillę. Współczesne metody parzenia obejmują także użycie innych zaparzaczy czy nawet - ekspresów do kawy. Wszystko zależy, jaki efekt końcowy chcemy uzyskać - podążyć za klasyką, czy odkryć nowe smaki. 


Właściwości zdrowotne yerba mate 

Herbata paragwajska bogata jest w mateinę - co stanowi inną nazwę substancji będącej kofeiną w kawie. Zawiera także teobrominę oraz liczne polifenole, które działają jako silne przeciwutleniacze. Oprócz tego znajdziemy w niej także witaminy z grupy B, witaminę C oraz minerały, takie jak: magnez, potas i mangan. Wśród korzyści płynących z delektowania się yerba mate, możemy wymienić, m.in:

  1. Wzrost energii i poprawa koncentracji

Yerba mate zawiera około 80 mg mateiny na filiżankę, co odpowiada mniej więcej jednej kawie. Dzięki kofeinie, napar działa pobudzająco, poprawia koncentrację oraz zmniejsza uczucie zmęczenia. Wielu konsumentów herbaty paragwajskiej zauważa jednak różnicę między wpływem mateiny, a kofeiny na ich organizm. Przypływ energii po wypiciu yerby jest wolniejszy i utrzymuje się dłużej, bez odczucie nagłego spodku, jak bywa w wypadku kawy. 

  1. Wspomaganie odchudzania 

Badania sugerują, że picie yerby może wspomagać procesy odchudzania, poprzez zwiększenie uczucia sytości i przyspieszenie metabolizmu. Wynika to z wpływu mateiny (wspomaganej obecnością innych substancji aktywnych), na termogenezę, a przez to także spalanie tłuszczu. 

  1. Poprawa wydolności fizycznej 

Picie yerby może zwiększać wydolność organizmu podczas wysiłku fizycznego. Dzięki zawartości kofeiny oraz teobrominy, napój ten może poprawić zdolności aerobowe i zmniejszyć odczuwanie zmęczenia. 

  1. Korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy 

Regularne spożywanie yerba mate, może przyczynić się do obniżenia poziomu złego cholesterolu (LDL) oraz trójglicerydów oraz - do zwiększenia miary tego dobrego cholesterolu (HDL). Dodatkowo, obecność samych polifenoli, wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające, co korzystnie wpływa na zdrowie serca. 

Obok licznych korzyści z picia yerby, warto także wspomnieć o możliwych przeciwwskazaniach i efektach ubocznych: 

  • nadwrażliwość na kofeinę - jest także wskazaniem do umiarkowania w spożyciu mateiny; osoby wrażliwe mogą doświadczać nerwowości, bezsenności czy przyspieszonego bicia serca. 
  • ciąża i karmienie piersią - ze względu na zawartość kofeiny, przed spożyciem należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym. 




Yerba mate a kawa – porównanie 

W ogónym rozrachunku, picie yerby oferuje bardziej zrównoważony i długotrwały zastrzyk energii. Może to być korzystne dla osób zbyt wrażliwych na intensywne działanie kawy. 

Tab.1 Prównanie wpływu mateiny oraz kofeiny na organizm człowieka.

Cecha 

Yerba mate 

Kawa

Zawartość kofeiny (w 

filiżance 120 ml)

ok. 80 mg 

ok. 95 mg

Działanie 

łagodne, długotrwałe 

szybciej odczuwalne, intensywne

Dodatkowe składniki

teobromina, polifenole, 

witaminy z grupy B

przeciwutleniacze, kwas chlorogenowy

Wpływ na układ pokarmowy

łagodniejsza dla żołądka 

może działać drażniąco na układ pokarmowy

Możliwe skutki uboczne (związane z przekroczeniem dziennej zalecanej dawki)

mniej powszechne 

(nerwowość)

częściej obserowowne 

(rozdrażnienie, bezsenność)



Parzenie yerba mate - podstawy i techniki 

Pierwsze kroki w parzeniu herbaty paragwajskiej można postawić w domowym zaciszu, bez koniecznosći inwestycji w dedykowamy sprzęt. Wystarczy susz herbaciany oraz zamiłowanie do eksperymentowania. Omówmy więc, kilka najbardziej popularnch na początek. 

  • Metoda „domowa” - z zaparzaczem
○ 1 - 2 łyżek suszu zalej gorącą wodą (200 ml),

○ pozwól się im parzyć przez 5 do 10 minut, 

○ przecedź do ulubionego kubka, lub pij bezpośrednio przez słomkę.


  • Tradycyjna metoda - z mate i bombillą

○ Napełnij naczynie (czarkę mate) suszem herbacianym do ok ¾ wysokości.

○ Wlej podgrzaną wodę (od 70 do 80
oC) do naczynia i poczekaj przez chwilę.

○ Włóż bombillę i ciesz się niepowtarzalnym smakiem. 


  • Tereré - cold brew na bazie yerby
○ Napełnij naczynie suszem do ¾ objętości.

○ Zalej zimą wodą lub sokiem z owoców.

○ Pij schłodzone z dodatkiem lodu, sezonowych owoców lub ulubionym syropem. 



Kawa czy herbata - czy to właściwe pytanie? 

Jeśli mamy ochotę się obudzić o poranku, co lepiej wybrać, aby czuć się rześko w ciągu dnia i móc spokojnie zasnąć? Wszystko zależy od naszych preferencji, przyzwyczajeń, a także sezonowych upodobań. Orzeświający, rześki napój na lato? Pyszna paragwajska lemoniada z cytrusami lub soczysty etiopski drip na lodzie. Rozgrzewajacy napar w zimie? Gorąca yerba z miodem, czy piernikowe latte. Picie kawy i yerbaty się nie wyklucza - można próbować obu, aby czerpać zdwojone korzyści. Oczywiście wszystko z umiarem =) 



またね、 

問題



Literatura: 

[] https://www.yerbamarket.com/Sklad-yerba-mate-cinfo-pol-243.html

[] https://www.yerbamarket.com/Yerba-Mate-wlasciwosci-i-historia-cinfo-pol-7.html

[] https://www.health.com/yerba-mate-benefits-7971478 

[] https://www.healthline.com/nutrition/8-benefits-of-yerba-mate

[] https://www.eatingwell.com/yerba-mate-study-11678904

Autor}:Monika Tarasiuk